In Nederland zouden er meer gevangenissen en tbs-klinieken voor vrouwen moeten zijn. Daarvan zijn er nu te weinig, met als gevolg dat relatief veel gedetineerde vrouwen ver van hun woonplaats en netwerk vastzitten. Dat leidt tot allerlei problemen, zegt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. De raad brengt op Internationale Vrouwendag op eigen initiatief advies uit aan staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid.
Gevangenissen zijn nu vooral ontworpen en ingericht voor mannen. Mogelijke gevolgen zijn ongelijkheid en extra schade bij vrouwen die opgesloten worden. Dat werkt door na de vrijlating, waardoor vrouwen minder kans hebben op een geslaagde terugkeer in de samenleving, schrijft de raad.
Drie gevangenissen voor vrouwen
Vrouwen zijn in Nederland slechts een klein deel van alle gevangenen. Volgens de Dienst Justitiële Inrichtingen zitten jaarlijks 3000 vrouwen voor korte of lagere tijd vast. Dat is zo’n 6 procent van de gehele instroom. In Nederland zijn nu drie gevangenissen waar vrouwen kunnen worden geplaatst: in Zwolle, in Nieuwersluis (Utrecht) en in de buurt van Sevenum (Limburg).
De soms grote afstanden tot iemands woonplaats leiden tot problemen bij het onderhouden van banden met kinderen en familie “en daarmee tot eenzaamheid en risico’s bij de re-integratie”. De raad constateert dat veel vrouwen weinig bezoek en steun krijgen van het sociale netwerk. “Ook moeten zij omgaan met het feit dat zij de zorg voor hun kinderen aan anderen moeten overlaten. Dit maakt dat het verblijf in een justitiële inrichting voor vrouwen extra zwaar is.”
‘Moet geen privilege zijn’
Ook binnen de gevangenissen zelf is er volgens de raad van alles te verbeteren. Zo is er een grote focus op beveiliging, terwijl vrouwen vaak minder strenge beveiliging nodig hebben dan mannen. Ingesloten vrouwen hebben vaker dan mannen last van complexe psychische problemen en zijn vaker zelf slachtoffer van geweld of misbruik geweest. Dat zou moeten terugkomen in het zorgaanbod in de gevangenissen, vindt de raad.
In het advies staan ook praktische aanbevelingen aan de gevangenissen. Zo strookt het assortiment in gevangeniswinkels niet met behoeften van vrouwen. Verder moet gekeken worden naar toiletmogelijkheden tijdens vervoer, adviseert de raad. “Dat praktische voorzieningen aansluiten bij de genderspecifieke behoeften moeten een gegeven zijn en niet een privilege”.
