Schaatsenfabrikant Zandstra uit Joure is Koninklijk geworden. Het bedrijf dat 200 jaar bestaat, kreeg het predicaat vanochtend uitgereikt door de commissaris van de Koning, Arno Brok.
Het predicaat wordt door het bedrijf gezien als bekroning voor het verleden en opsteker voor de komende 200 jaar. “We zijn optimistisch over de toekomst, ja”, zegt Ineke Buis-Zandstra, een van de eigenaren en zevende generatie Zandstra bij Omrop Fryslân. “Optimistisch zijn onze voorouders ook geweest. Anders hadden we niet 200 jaar bestaan.”
Zandstra is een begrip als het om schaatsen gaat, maar oprichter Wouter Th. Zandstra begon het familiebedrijf in Sneek in 1825 als zeilmakerij. Pas toen in de strenge winter van 1931 de vraag naar schaatsen sterk toenam, importeerde het bedrijf ook een paar duizend Ballangrud-schaatsen uit Noorwegen. Even later kocht Zandstra ook partijen onafgemaakte schaatsen op bij Batavus, om die vervolgens zelf te assembleren. Toen Batavus in Heerenveen in 1955 stopte met het maken van schaatsen, nam Zandstra de hele voorraad en het merk over.
Combi-noor
In 1983 was het pand in Sneek te klein geworden en verhuisde het bedrijf, dat ook watersportartikelen maakt, naar Joure. Toenmalig directeur Wouter Zandstra bedacht de combi-noor, waarbij de standaard schaatsschoen op een hoge noor werd vervangen door een ijshockeyschoen. Ook kwam hij met de hippe easy glider, een moderne kunststofvariant van de aloude houten Friese doorloper.
Het predicaat Koninklijk krijg je niet zomaar. Een bedrijf moet Nederlands zijn en ten minste honderd jaar bestaan. Ook moet het een vlekkeloze reputatie hebben: voordat het predicaat wordt afgegeven, is eerst uitgebreid onderzoek gedaan.
De wieg
Nu het predicaat is verleend, is Buis-Zandstra ronduit trots. “Het is heel belangrijk, niet alleen voor ons maar voor alle voorouders”, zegt ze. “Die hebben aan de wieg gestaan van dit bedrijf.”
Intussen staat de achtste generatie in de startblokken om het bedrijf over te nemen: de dochters Hanne Buis en Carlijn Elzinga-Buis. Zij weten allebei dat de kans op een Elfstedentocht steeds kleiner wordt door de klimaatverandering.
Maar een Elfstedentocht is niet zaligmakend, zegt Dick van der Bijl, die nu de dagelijkse leiding heeft. “We denken dat er nog van alles kan gebeuren op het vlak van schaatsen, zeker op de ijsbanen”, zegt hij. Hij noemt de Sven Kramer Academy, die kinderen en jongeren tot schaatsen moet bewegen.
“Er is genoeg groei mogelijk”, zegt hij. “Ook in het buitenland. Daar moeten we ze alleen nog overtuigen dat ze ook op noren moeten schaatsen.”
