Sinds afgelopen weekend voeren de Verenigde Staten voor het eerst in lange tijd weer bombardementen uit op de Houthi-rebellen in Jemen. Bij de eerste aanval op zaterdag kwamen volgens de Houthi’s 53 mensen om het leven en raakten meer dan 100 mensen gewond. Op dinsdag volgde nog een bombardement en ook vannacht waren er weer nieuwe aanvallen.
Daarmee reageert de Amerikaanse regering op het Houthi-dreigement van vorige week om opnieuw handelsschepen in de Rode Zee aan te vallen. Of dat dreigement bij woorden zou blijven, wilde de VS dit keer blijkbaar niet afwachten. Een breuk met het beleid van de vorige president Biden, zegt Midden-Oostendeskundige Kawa Hassan. “President Trump kiest hier duidelijk voor escalatie.”
Scheepvaart onder vuur
De Amerikaanse bombardementen komen in een periode van relatieve rust in de Rode Zee, nadat de Houthi’s daar ruim een jaar lang de commerciële scheepvaart in hun greep hielden. Naar eigen zeggen viel de groep uit solidariteit met de Palestijnen schepen aan die banden met Israël hadden.
Raketten, drones en zelfs een kaping leidden tot grote veiligheidsrisico’s voor de zeevaart in het gebied. Rederijen moesten noodgedwongen omvaren, met hoge kosten als gevolg. Pas na het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas kwam er begin dit jaar tijdelijk een einde aan de beschietingen.
Met deze nieuwe bombardementen hopen de Amerikanen daarom een nieuwe lamlegging van de Rode Zeevaart te voorkomen. De regering-Trump gaat daarin een stuk verder dan de vorige regering. “Onder Biden heeft de VS samen met het Verenigd Koninkrijk samen ongeveer duizend aanvallen uitgevoerd”, zegt Hassan, verbonden aan de Amerikaanse denktank Simson Centre. “Die waren niet langdurig en ook niet gericht op kritieke infrastructuur. Deze aanvallen van Trump zijn dat wel.”
Dit weekend liet Trump al weten Jemen dagen en mogelijk zelfs weken te zullen bombarderen. Eerder deze maand werden de Houthi’s door de Amerikanen al officieel aangemerkt als terroristische organisatie.
Raken waar het pijn doet
Maar of de Amerikaanse bommen de Houthi’s daadwerkelijk zullen afschrikken, is nog maar de vraag. Jamal Amer, de buitenlandwoordvoerder van de rebellen, zei deze week dat de Houthi’s het recht hebben zichzelf tegen Amerikaanse agressie te verdedigen. De afgelopen dagen sloeg de groep terug met aanvallen op een Amerikaans vliegdekschip.
“Tot nu toe zijn ze nog niet echt onder de indruk”, zegt Hassan. “Ter illustratie: tussen 2015 en 2022 hebben de Houthi’s meer dan 24.000 aanvallen van onder meer Saudi-Arabië weten te weerstaan, dus ze zijn wel iets gewend.” Daarbij zijn de Houthi’s bereid om grote offers te brengen. “Het maakt ze niet uit hoeveel burgers omkomen”, zegt Hassan.
De Amerikaanse bombardementen in Houthi-gebied legden meerdere wijken in puin:
Ook Thomas Juneau, universitair docent aan de Universiteit van Ottawa en verbonden aan de Britse denktank Chatham House, twijfelt aan de effectiviteit van de Amerikaanse aanvallen. “De Houthi’s hebben hun infrastructuur ondergronds en door het hele land verspreid. Dat maakt het erg moeilijk om ze te raken op een plek waar het pijn doet.” Hij verwacht dat de Houthi’s juist zullen reageren door meer aanvallen op westerse schepen uit te voeren.
Iraanse dreiging
Dan zijn er nog Trumps dreigende woorden richting Iran. Op zijn socialemediaplatform Truth Social liet hij weten Iran verantwoordelijk te houden voor “ieder schot dat de Houthi’s lossen”. Hij doelt daarmee op de nauwe banden tussen de Houthi’s en Iran, die de Houthi’s ondersteunen met wapens en advies.
Volgens experts is de werkelijkheid ingewikkelder. “Het klopt dat de steun van Iran essentieel is voor de Houthi’s”, zegt Juneau, “maar de Houthi’s worden niet van bovenaf door Iran aangestuurd. Ze opereren autonoom.” Hassan beaamt dat. “De groepering heeft een groot deel van Jemen in handen. Ze hebben hun eigen smokkelroutes en financieringsnetwerken.”
Mogelijk wil de Amerikaanse regering Iran met de aanvallen naar de onderhandelingstafel bewegen om te praten over een kernwapendeal. Op Truth Social stelde Trump dat Iran de “vreselijke gevolgen” zal moeten dragen als de Houthi’s niet terugdeinzen. “Dit is op zijn minst een poging om maximale druk uit te oefenen op Iran”, zegt Juneau. “Al is het gissen in hoeverre de regering-Trump bereid is de daad bij het woord te voegen.”
Zowel Hassan als Juneau benadrukt dat de komende weken moeten uitwijzen hoe succesvol de nieuwe Amerikaanse strategie is. “Er bestaat altijd een kans dat de verliezen voor de Houthi’s zo groot worden dat ze van nieuwe aanvallen afzien”, aldus Juneau. “Maar daar is waarschijnlijk nog veel meer voor nodig.”
