Het is “waarschijnlijk” dat de coronapandemie is ontstaan doordat het virus is ontsnapt uit een laboratorium in de Chinese stad Wuhan. Dat zegt Lothar Wieler, toenmalig directeur van de Duitse autoriteit voor infectieziekten, het Robert Koch Institut (RKI).
Wieler reageert daarmee op onthullingen van Duitse media, waaruit bleek dat de Duitse inlichtingendienst BND al sinds 2020 ervan uitgaat dat het coronavirus is ontsnapt uit een laboratorium in Wuhan. Die theorie, die ook aannemelijk wordt geacht door de Amerikaanse CIA, gaat in tegen de bevindingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ook de Chinese regering heeft de laboratoriumtheorie altijd tegengesproken.
Ongepubliceerde documenten
Het weekblad Die Zeit en de Süddeutsche Zeitung (SZ) berichtten deze week over het project Saaremaa van de BND. Daarmee werden rond de uitbraak van de coronapandemie onderzoeken gedaan naar Chinese overheidskantoren en wetenschappelijke instituten, onder meer in Wuhan. In die stad verspreidde het virus zich voor het eerst in december 2019. De BND vond ongepubliceerde documenten van Chinese onderzoekers bij het Wuhan Instituut voor Virologie.
Uit de documenten zou blijken dat men in Wuhan opvallend vroeg veel kennis had over het nieuwe virus. Het instituut was officieel een streng beveiligde zone, maar Duitse agenten merkten dat de medewerkers verrassend laks omsprongen met veiligheidsmaatregelen. Monsters van met covid-19 besmette dieren werden genomen en vervoerd zonder acht te slaan op de veiligheid.
Een en ander maakt het volgens de BND aannemelijk dat het coronavirus het laboratorium heeft kunnen verlaten, al zou dat wel per ongeluk zijn gebeurd. Onomstotelijk bewijs is er niet, maar de BND acht de laboratoriumtheorie 80 tot 95 procent waarschijnlijk.
De bevindingen van het Saaremaa-project waren zo explosief dat de BND rapporteerde aan het kantoor van toenmalig bondskanselier Merkel. Daar vreesde men de betrouwbaarheid van de bevindingen en de politieke impact ervan.
De Duitse overheid hield het project vervolgens geheim. Dat president Biden in de Verenigde Staten inlichtingendiensten wettelijk verplichtte hun onderzoek naar de oorsprong van het virus online te publiceren, veranderde daar niets aan.
In december 2024 kwam er beweging in de zaak. De BND mocht de bevindingen gaan delen met de Amerikaanse geheime dienst en een groepje Duitse wetenschappers, onder wie de vooraanstaande viroloog Christian Drosten.
Naar aanleiding van de berichtgeving in Duitse media reageert Drosten nu sceptisch. Volgens hem is er geen bewijs voor een natuurlijke oorsprong van het virus, maar ook niet voor de laboratoriumtheorie. Hij dringt erop aan dat alle onderzoeksresultaten worden geopenbaard.
Stelliger dan voorheen
De toenmalige directeur van het gezondheidsinstituut RKI, microbioloog Lothar Wieler, is echter stelliger. “Gezien de huidige stand van kennis acht ik de laboratoriumtheorie waarschijnlijker”, zegt hij in de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Wieler was tot op heden terughoudend over de oorsprong van het coronavirus. Waarom hij nu zekerder van zijn zaak lijkt, zegt hij niet.
