Amerikaanse onderzoekers hebben nieuwe aanwijzingen gevonden dat een gordelroosvaccinatie de kans op dementie kan verkleinen. De onderzoekers bekeken medische dossiers van ruim 280.000 ouderen.
Daaruit bleek dat ouderen die een vaccinatie met Zostavax kregen, binnen zeven jaar na de prik 20 procent minder vaak de diagnose dementie kregen dan ouderen die het vaccin niet hadden gekregen.
Voor het onderzoek werd gebruikgemaakt van een vaccinatieplan dat meer dan tien jaar geleden in Wales plaatsvond. Volgens nationaal beleid kwamen ouderen die op of na 2 september 1933 geboren waren, vanaf 1 september 2013 in aanmerking voor de inenting.
Door dit beleid ontstond er een natuurlijk experiment. Ouderen werden door het beleid automatisch in twee groepen verdeeld. Onderzoekers vergeleken individuen die een week na elkaar geboren waren: iets meer dan 52 procent werd geboren na de vaccinatiedatum, de andere groep ervoor.
“Degenen die een week voor 2 september 1933 zijn geboren, verschillen waarschijnlijk zeer weinig van degenen die een week later werden geboren,” schrijven de onderzoekers in het wetenschapsblad Nature.
Verlaagde kans op dementie
Het onderzoek hield rekening met het feit dat niet alle ouderen geboren na 2 september 1933 het vaccin hebben gekregen. Volgens de cijfers hadden ouderen die de vaccinatie kregen 20 procent minder kans om dementie te krijgen. Bij vrouwen waren de effecten sterker.
“Voor het eerst kunnen we met meer zekerheid stellen dat het Zostavax-vaccin de kans op dementie verlaagt,” zegt de Britse hoogleraar epidemiologie Pascal Geldsetzer tegen de Britse krant The Guardian. “Als er echt een causaal verband is, is dit een enorm belangrijke bevinding.”
Verband onduidelijk
Het is niet de eerste keer dat het Zostavax-vaccin in verband wordt gebracht met een verlaagd risico op dementie. Toen het voor het eerst werd toegediend in de VS in 2006, wezen meerdere onderzoeken er al op dat gevaccineerden minder vaak dementie ontwikkelden.
Onderzoekers van de universiteit van Oxford in Engeland ontdekten vorig jaar dat een nieuwere variant van het vaccin, Shingrix, een sterker effect had.
Het is onduidelijk hoe het vaccin zou beschermen tegen de ontwikkeling van de hersenziekte. Anupam Jena, hoogleraar aan Harvard, schrijft in Nature: “De bevindingen zijn heel bijzonder.” Het vaccin zou een goedkoop middel kunnen zijn, dat veel breder kan worden ingezet dan waar het eigenlijk voor bedoeld was.
Nederland
In Nederland hebben 310.000 mensen dementie, schrijft Alzheimer Nederland. 1 op de 5 mensen krijgt de ziekte, onder vrouwen is dat 1 op de 3. Naarmate je ouder wordt, wordt de kans op dementie groter.
Door de vergrijzing neemt het aantal mensen met dementie toe. Naar verwachting zullen in 2040 een half miljoen mensen in Nederland de ziekte hebben. Dementie is niet te genezen, maar met een goede behandeling wel te vertragen.
Hoofdonderzoeker Julia Dudley van het alzheimer-onderzoekscentrum in Engeland hoopt op nieuw onderzoek naar de werking van het vaccin tegen dementie. Dat zou mogelijk veel kunnen betekenen voor preventie van dementie en behandeling.
“Hoewel eerdere onderzoeken een verband suggereerden, laat dit onderzoek sterker bewijs zien, met een groter voordeel voor vrouwen”, aldus Dudley tegen The Guardian.
