Het ‘wietexperiment’ gaat een volgende, cruciale fase in. Vanaf morgen verkopen alle coffeeshops in tien Nederlandse gemeenten alleen nog maar legaal geteelde wiet. Het gaat om Almere, Arnhem, Breda, Groningen, Heerlen, Hellevoetsluis, Maastricht, Nijmegen, Tilburg en Zaanstad.
Dit betekent dat de coffeeshop daar niet meer via de ‘achterdeur’ mogen inkopen bij illegale kwekers, zoals decennia lang werd gedoogd. Voortaan mogen de bijna tachtig coffeeshops alleen nog maar afnemen van een select groepje telers dat meedoet aan het experiment.
Een historische stap, vinden zowel coffeeshophouders als de telers, omdat hiermee een einde is gekomen aan het roemruchte gedoogbeleid. Uiteindelijk hopen zij op legalisering van cannabis, zoals in sommige andere landen al is gebeurd.
Volgens coffeeshops valt de legale wiet goed in de smaak bij de consument. Toch zijn de deelnemers bezorgd of de omschakeling helemaal soepel zal verlopen. “De afgelopen weken waren er nog wat strubbelingen”, constateert Stan Esmeijer van het Coffeeshop Platform Nijmegen en bedrijfsleider bij coffeeshop De Kronkel.
Populaire legale wietsoorten blijken niet altijd leverbaar. Hasj is er nog maar nauwelijks, terwijl dat wel veel gebruikt wordt. Onlangs trokken coffeeshops hierover aan de bel.
Lege schappen
Op het laatste moment besloot het kabinet om de verkoop van de illegale, veelal Marokkaanse hasj nog een paar maanden langer toe te staan, in de hoop dat ook het legale aanbod nog zal groeien. Wiet is er volgens het kabinet wel genoeg.
“Ik ga er dus maar van uit dat we genoeg kunnen bestellen en kunnen aanbieden aan de klant”, zegt Esmeijer. “Als dat niet zo is, hebben we een serieus probleem. Dan hebben we lege schappen en vrezen we dat de straathandel en overlast gaan toenemen.”
De vrees dat er te weinig legale wiet zal zijn, komt omdat niet alle telers actief zijn. Van de tien geselecteerde telers is maar de helft volledig in bedrijf. De rest is aan het opstarten of zelfs nog helemaal niet begonnen.
Het lukte niet alle bedrijven om op tijd een geschikte locatie te vinden, het zoeken en doorlichten van investeerders duurde langer dan gedacht en sommige telers hadden moeite om een bankrekening te krijgen. Daardoor is er voorlopig nog minder legale wietproductie dan gehoopt.
200 kilo per week
“Het was de bedoeling om met meer telers aan deze nieuwe fase te beginnen, dus ik snap de zorgen van de coffeeshops”, zegt Rick Bakker, commercieel directeur bij Hollandse Hoogtes, een van de tien telers. Een half jaar geleden begon het bedrijf met 15 mensen, nu werken er al 140 personeelsleden in de kweekhallen in Bemmel.
Zo’n 200 kilo wiet per week gaat de deur uit. “Dat is niet genoeg om iedere coffeeshop te bevoorraden, dus we moeten soms nee verkopen”, zegt Bakker. Maar coffeeshops kunnen ook bij andere leveranciers terecht. “Ik denk dat er in totaal meer dan genoeg geproduceerd wordt.” Als alle telers op stoom zijn, zal er volgens hem altijd genoeg keuze zijn.
Kijk hier hoe het er aan toe gaat bij kweker Hollandse Hoogtes:
Van de ‘moederplanten’ in 45 verschillende cannabissoorten worden bij Hollandse Hoogtes wekelijks 3000 stekjes gehaald, die in een paar maanden tijd worden opgekweekt tot oogstrijpe wietplanten. Het is de bedoeling dat er altijd een oogst klaarstaat, zodat er constant geleverd kan worden.
De consument zal wel moeten wennen aan nieuwe wietsoorten, zegt teler Benjamin Selma. Hij kweekte de afgelopen jaren cannabis in de Verenigde Staten en werkt nu voor Hollandse Hoogtes.
“De zwarte markt heeft zich ontwikkeld in 40 jaar tijd, waardoor een aantal wietsoorten overal wordt verkocht. Wij zijn nog maar een half jaar bezig, dus kunnen niet meteen alles produceren.” Daar staat volgens Selma tegenover dat de gebruiker nu schonere en kwalitatief betere wiet krijgt. “Uiteindelijk zal het aanbod ook veel diverser zijn dan nu.”
De volledig legale verkoop gaat minimaal vier jaar duren. Daarna wordt het experiment geëvalueerd.
NOS op 3 maakte eerder deze uitlegvideo over de Nederlandse wietproef:
