Het is lastiger geworden voor jongeren om overzicht te houden op hun geldzaken, blijkt uit onderzoek van het Nibud. Nieuwe betaalmethoden, zoals achteraf betalen via Klarna en betaalverzoeken via Tikkie, zorgen voor een vertekend beeld van de financiële situatie van jongeren.
Het Nibud vroeg bijna 1600 scholieren naar hun financiële situatie. Hieruit blijkt dat 1 op de 3 jongeren moeite heeft met het bijhouden van betaalverzoeken. Jongeren sturen er gemiddeld twintig per maand, maar zij vinden het moeilijk om bij te houden welke hiervan zijn betaald. 1 op de 3 jongeren geeft aan dat hun betaalverzoek weleens niet wordt betaald.
Volgens Karin Radstaak, woordvoerder van het Nibud, stuurt de helft van de jongeren niet voor alle bedragen een betaalverzoek. “Het is lastig om te bedenken of je voor een bepaald bedrag een betaalverzoek moet sturen. Maar als je al die bedragen bij elkaar optelt, kun je een fors bedrag mislopen.”
Achteraf betalen
Daarnaast geeft 13 procent van de scholieren aan gebruik te maken van achteraf betalen, ook al mag dit officieel pas vanaf 18 jaar. Volgens Klarna zijn sinds vorig jaar strengere verificatiemethoden van kracht, maar het Nibud wijst erop dat jongeren de leeftijdscontroles omzeilen. “Het mag niet als je jonger bent dan 18, maar het is toch blijkbaar heel makkelijk om te doen.”
Meer dan de helft van de gebruikers weet niet dat er een leeftijdsgrens is voor achteraf betalen. Bijna een kwart betaalt weleens een rekening te laat. Hierdoor kunnen er extra kosten in rekening worden gebracht, waardoor schulden oplopen.
Uit onderzoek van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) bleek in 2023 dat minderjarigen 600.000 aankopen deden met achteraf betalen.
Vanaf 2026 komen aanbieders van achteraf betalen onder toezicht van AFM en moeten zij aantonen dat hun gebruikers meerderjarig zijn. Tot dan is het belangrijk dat banken actief ouders en kinderen informeren over de leeftijdgrens, vindt het Nibud.
Budgetteren
Scholieren geven het vaakst geld uit aan eten en drinken. Veel jongeren zijn zich niet bewust van hoeveel geld zij hieraan uitgeven. Tegen NOS Stories zeggen veel scholieren dat ze vooral veel geld uitgeven aan snacks tijdens de pauzes. “Op een schooldag besteed ik elke dag wel wat aan eten. Ik werk er ook voor en vind het het wel waard”, zegt een 15-jarige scholier uit Utrecht.
De meeste van hen houden geen overzicht bij van hun uitgaven. “Ik kijk niet naar het overzicht, dan word ik heel depressief. Mijn moeder kijkt wel mee zodat ik niet te veel geld uitgeef.” Anderen proberen wel op hun uitgaven te letten. “Mijn vader zegt dat ik mijn geld goed uit moet geven. Ik houd het wel bij want ik wil sparen.”
Als ze dan naar het overzicht in hun bankapp kijken, schrikken veel scholieren. “Al die kleine bedragen tellen wel op, daar maak ik me wel zorgen om.”
Zakgeld
Volgens Radstaak zouden jongeren geholpen kunnen worden met het houden van overzicht door herinneringen te krijgen van betaalverzoeken. “Nu moeten jongeren zelf naar hun bankapp toe om overzicht te krijgen, maar jongeren zijn ook heel druk met andere dingen, dus dat wil er nog weleens bij inschieten.”
Daarnaast adviseert het Nibud dat ouders hun kinderen een eigen budget geven in de vorm van zak- en kleedgeld. Volgens het onderzoek krijgt 1 op de 3 scholieren nog kleedgeld, ten opzichte van de helft van de scholieren in 2020 die dat kreeg. Het aandeel dat zakgeld krijgt is nog wel hoog, 85 procent van de scholieren.
“Het ‘op-is-op-principe’ is echt een onmisbaar gegeven in de financiële opvoeding”, aldus Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. “Het dwingt je om keuzes te maken en leert je hoe je kunt rondkomen.”
