Hoewel er voor Europa en Nederland veel op het spel staat vanwege dreigende heffingen van de Verenigde Staten, heeft minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) bij haar bezoek aan Washington geen onderhandelingen gevoerd. “Maar ik heb wel duidelijk gemaakt dat heffingen schadelijk zijn.”
Een zachte landing was het niet voor Reinette Klever in Washington. Een touch-and-go was het, zoals dat heet, waarbij het vliegtuig de landingsbaan aantikte om vervolgens direct weer op te stijgen. Kort daarna kon het vliegtuig, afkomstig uit Canada, alsnog veilig landen. Het staat misschien wel symbool voor de onstuimige tijden waarin de handelsminister zich als eerste bewindspersoon uit Den Haag meldde in het Washington van Donald Trump.
Klever sprak daar met Trumps handelsafgevaardigde Jamieson Greer. “Dit was een kennismakingsgesprek”, zegt Klever. “Het was geen onderhandeling, dus er zijn ook geen dreigementen gewisseld.” Over heffingen heen en weer zegt ze dat ze “onder de aandacht heeft gebracht dat er veel op het spel staat”.
Miljoen banen
In totaal zijn er met de handel en investeringen over en weer een miljoen banen gemoeid in de VS en nog eens 250.000 in Nederland, stelt Klever, die wijst op de verwevenheden tussen de twee. “De Verenigde Staten is voor ons het zesde exportland, Nederland is er de grootste investeerder.” Een groot deel daarvan betreft investeringen van pensioenfondsen, banken en verzekeraars.
Dat handel onder druk staat vanuit het Witte Huis, zal niemand ontgaan zijn. Heffingen op Chinese producten werden al met 20 procent verhoogd, voor Canada en Mexico werd eerder deze week een importtarief van liefst 25 procent doorgevoerd, al is een groot deel daarvan wederom met een maand uitgesteld.
Heffingen op staal en aluminium moeten volgende week ingaan, begin april worden heffingen uitgerold op producten uit landen waar Amerikaanse bedrijven tegen heffingen aanlopen. Ook Europa komt aan de beurt, is de verwachting.
Amerika van de heffingen af praten heeft Klever niet gedaan. “Zo gaat dat niet”, zegt ze over haar gesprek met Greer, die in de eerste termijn van Trump stafchef was van toenmalig handelsadviseur Robert Lighthizer. “De handelspolitiek ligt bij de eurocommissaris in Brussel”, zegt Klever.
“Maar ik heb wel duidelijk gemaakt dat heffingen schadelijk zijn. Dat er veel banen mee gemoeid zijn, beide landen er veel geld mee verdienen en het belangrijk is die handelsrelatie goed te houden.”
ASML
Bedrijven hebben baat bij zekerheid, gaat ze verder. “Nu is er veel onzekerheid, bedrijven staan niet te springen.” Dat geldt ook voor chipmachinefabrikant ASML uit Veldhoven. Het bedrijf kampt al langere tijd met beperkingen op de export van geavanceerde technologie naar China, grotendeels ingegeven door Washington.
“De regering Biden heeft veel druk uitgeoefend, en ik verwacht dat de regering Trump op dezelfde manier druk zal uitoefenen”, zei premier Schoof daar eerder over in gesprek met Bloomberg aan de zijlijn van het World Economic Forum in Davos. Handelsafgevaardigde Greer, die vorige week werd bevestigd door het Congres, geldt als China-havik.
China
Klever wil weinig kwijt over of Washington al aandringt op verdere inperkingen op de handel van Nederlands meest waardevolle bedrijf met China, anders dan dat het onderwerp “kort aan de orde” is geweest. “We spreken altijd met de Verenigde Staten, ook met Japan, die gesprekken blijven we voeren. We delen de zorgen om de veiligheid met betrekking tot China en andere landen.”
Eerder sloeg China al terug door met exportrestricties te komen op gallium en germanium, belangrijke grondstoffen voor de chipindustrie. Als jullie ons geen chips of machines meer leveren, stoppen wij de levering van kritieke grondstoffen die nodig zijn om ze te maken, was de boodschap van Peking.
Mineralen
Voor haar bezoek aan de VS, was de minister in de Canadese provincie Quebec. Een belangrijk onderdeel van haar bezoek aan Canada was het veiligstellen van toegang tot kritieke mineralen. “Canada heeft veel mineralen in de grond”, zegt de handelsminister. “Nederland wil voor zijn weerbaarheid meer toegang hebben tot die kritieke grondstoffen, daar hebben we een overeenkomst voor getekend.”
Hoe de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp terugkijkt op de eerste zes weken Trump, waaronder de ontmanteling van vrijwel alle noodhulp aan het buitenland? “Hij doet het op zijn manier, ik heb het op een hele andere manier gedaan”, zegt ze desgevraagd.
“Ik vind het belangrijk dat wij alle juridische verplichtingen netjes nakomen en organisaties die afhankelijk zijn van het geld ruim van tevoren geïnformeerd zijn”, aldus Klever. “Mijn belang hier is het Nederlandse bedrijfsleven”, zegt ze. “Laten we met elkaar samenwerken in plaats van elkaar tegenwerken.”
