Het parlement van Indonesië heeft ondanks protesten unaniem ingestemd met een herziening van de legerwet. Het wordt daardoor mogelijk vaker militairen te benoemen in overheidsfuncties. Critici vrezen een terugkeer naar de onderdrukking zoals die er onder Soeharto was.
Dictator Soeharto leidde na een staatsgreep het land met harde hand, mede door collega-militairen op cruciale maatschappelijke functies te installeren. Tijdens zijn regeerperiode van 1967 tot 1998 werden zeker een half miljoen tegenstanders gedood en tierde corruptie in het land.
Na het vertrek van Soeharto werd de macht van het leger in 2004 ingeperkt door militairen voortaan uit te sluiten van bepaalde functies. Zij mochten alleen nog dienen in tien politieke ambten waar een directe band bestond met bijvoorbeeld defensie, veiligheid of inlichtingen.
De nieuwe wet verruimt dat aantal naar veertien. Zo wordt bijvoorbeeld een functie als openbaar aanklager of bij het Hooggerechtshof nu wel toegestaan voor officieren.
Achter gesloten deuren
Critici vrezen het begin van een terugkeer naar Soeharto’s Nieuwe Orde. Ook laken ze de geheimhouding en snelheid waarmee de wet door het parlement is gejaagd: nog niet eens een maand geleden was er voor het eerst sprake van, de laatste wijzigingen werden vorige week achter gesloten deuren besproken in een hotel in Jakarta.
“Dit voelt als een stap achteruit”, citeert persbureau Reuters een betoger die in 1998 protesteerde tegen Soeharto. “We hebben hard moeten vechten om de militairen uit de politiek te krijgen. Daar zijn zoveel offers voor gebracht, zovelen zijn toen omgekomen.”
De bezwaren van de betogers worden deels ingegeven door het cv van de in oktober aangetreden president Prabowo Subianto, die de aanpassingen steunt. Hij was ooit schoonzoon van Soeharto en diende onder hem als bevelhebber van commandotroepen. Hij zou in die rol op Oost-Timor mensenrechten hebben geschonden en studenten hebben laten verdwijnen tijdens de protetsen van 1998.
Straffeloosheid
Honderden betogers kwamen vandaag buiten het parlement bijeen om hun onvrede te uiten. Ze droegen spandoeken, scandeerden leuzen en staken banden in brand. Enkele demonstranten slaagden erin om door de poort van het parlementsgebouw te komen, wat tot opstootjes met politiegenten leidde.
“Er zijn zoveel mensenrechten geschonden tijdens het Soeharto-bewind. En met deze wet groeit de straffeloosheid voor het leger”, redeneert een andere betoger. “Het wordt moeilijker om gerechtigheid te krijgen voor de slachtoffers. De macht van het leger neemt weer toe in plaats van andersom.”
Voorstanders van de wet zeggen dat dubbele functies voor militairen juist synergie mogelijk maken. Ook wijzen ze erop dat militairen uitgesloten blijven van functies in het bedrijfsleven en de impact op de economie dus minder groot is dan onder Soeharto.
