
Een primeur voor inwoners van Zwolle, Lelystad en Almere. Voor het eerst konden ze afgelopen nacht een trein pakken richting Amsterdam en weer terug. De nieuwe nachttrein van vervoerder Arriva vertrok om 01.21 uur vanaf station Zwolle en kwam om 02.41 aan op station Schiphol. Daarna ging de trein via dezelfde route weer terug richting Zwolle, waar die om 03.59 uur weer aankwam.
De nieuwe nachttrein is een langgekoesterde wens van de gemeenten Almere en Lelystad, waar ze denken dat vooral uitgaanspubliek en Schiphol-reizigers op deze trein zitten te wachten. En dat bleek gelijk tijdens de eerste rit al.
Vooral treinliefhebbers reisden vannacht mee. Om de primeur te vieren was er een dj die muziek draaide. Ook gingen er hapjes en drankjes rond.
Een vrouw was zeer enthousiast na de eerste nachtrit. Ze had de reis gewonnen, maar kan zich voorstellen dat mensen de nachttrein een uitkomst vinden. “Ik vind het heel goed, want als mensen moeten vliegen via Schiphol, dan zijn ze blij. Of mensen die uit zijn geweest in Amsterdam en terug naar huis willen.”
Unieke situatie
Een nieuwe nachttrein klinkt op zich niet heel bijzonder, aangezien er wel meer nachttreinen door Nederland rijden. Maar deze trein is van vervoerder Arriva – en dat maakt alles anders.
De trein rijdt namelijk over het traject van Zwolle via Almere naar Amsterdam, een traject waar de vervoerder eigenlijk helemaal niet mag rijden. De sporen hier behoren tot het zogeheten hoofdrailnet, dat zijn de belangrijkste spoorlijnen van Nederland. Volgens regels van de overheid mogen daar eigenlijk alleen reizigerstreinen van de NS rijden.
Dit is de route van de nieuwe nachttrein, die rijdt van vrijdag- op zaterdagnacht en in de nacht van zaterdag op zondag:
Dat deze Arriva-trein nu toch over dit NS-traject mag rijden, komt door relatief nieuwe open-toegangregels. Dat betekent dat ook andere vervoerders over het spoor mogen rijden, mits ze de treinen van de hoofdvervoerder (in dit geval de NS) niet in de weg zitten. Omdat de NS ’s nachts niet langs Zwolle, Almere en Lelystad rijdt, kwam er dus toestemming voor de Arriva-trein.
“We lazen in de krant dat Almere een nachttrein wilde en dat ze de NS hadden gevraagd wat het kostenplaatje was”, zegt een Arriva-woordvoerder. “Toen hebben wij gezegd dat wij ook wel een voorstel wilden doen op basis van de open-toegangregels.”
Een ticket voor de nieuwe nachttrein kost reizigers 5, 10 of 15 euro, afhankelijk van de afstand die ze afleggen. Dat is iets goedkoper dan de prijzen die de NS overdag in rekening brengt.
Tegelijk is er voor reizigers wel een nadeel, want in- en uitchecken met de ov-chipkaart is niet mogelijk. Mensen die mee willen, moeten vooraf in een speciale app een kaartje kopen. Ook kunnen ze bij binnenkomst in de trein een kaartje kopen, maar dan komt daar wel een toeslag van 2,50 euro bij.
De komst van de trein is volgens vervoerseconoom Bert van Wee voor de reiziger best positief. “Die krijgt meer mogelijkheden om de trein te pakken op momenten dat de NS niet rijdt.”
Ook risico’s aan marktwerking
Tegelijk is de trein ook een middel om de discussie over marktwerking op te voeren, zegt hij. “Als dit experiment slaagt, is de boodschap van Arriva natuurlijk: zie je nou wel, wij zijn beter dan de NS en er moet meer marktwerking komen op het spoor.”
Maar dat ligt volgens de vervoerseconoom niet zo simpel. “Als dit soort initiatieven ertoe leiden dat de markt in de toekomst wordt opengebroken, is dat waarschijnlijk juist negatief voor de reiziger. Die moet dan meer overstappen tussen verschillende vervoerders.” Ook verwacht hij dat meer marktwerking lastig is in te passen op het drukke spoor in Nederland.
Toch zegt Arriva te blijven kijken naar mogelijkheden om komende jaren meer treinen te laten rijden, ook op lijnen die eigenlijk van de NS zijn. Zo hoopt de vervoerder bijvoorbeeld het reizigersvervoer op de spoorlijn tussen Leeuwarden en Zwolle deels over te nemen.