Nooit eerder trokken de verkiezingen in Groenland zo veel internationale belangstelling als nu. De Amerikaanse president Trump wil Groenland hebben en beloofde de Groenlanders vlak voor de verkiezingen van vandaag miljarden dollars. De Denen houden hun adem in en hopen Groenland binnen het Deense koninkrijk te houden.
Niet eerder drukte ook het koloniale verleden met Denemarken zo’n zware stempel op de Groenlandse verkiezingen. De afgelopen jaren kwam steeds meer naar buiten over trauma’s die Groenlanders in de jaren 50, 60 en 70 onder de Denen hebben opgelopen. Zoals het spiraalschandaal, waarbij duizenden Groenlandse meisjes en jonge vrouwen gedwongen een spiraal ingebracht kregen om de bevolkingsgroei af te remmen.
De Groenlandse psychologe Naja Lyberth trad een paar jaar geleden als een van de eersten met haar verhaal naar buiten, nadat ze het 46 jaar lang had weggestopt. Als 14-jarige kreeg Lyberth een spiraal ingebracht, zonder toestemming van haar ouders en zonder seksuele ervaring. De spiraal van toen was groot en deed erg pijn. “Het was alsof ik van binnen met messen werd gestoken”, vertelde Lyberth aan de Deense omroep DR. “Het voelde als misbruik. Ik werd ontmaagd door de staat.”
En er zijn er meer schandalen. Zo werden Groenlandse kinderen begin jaren 50 bij hun ouders weggehaald voor een heropvoeding in Denemarken. Daarna moesten ze als ‘modelburgers’ terugkeren naar Groenland. Het sociale experiment mislukte en de Deense overheid bood decennia later excuses aan. De trauma’s galmen nog altijd na in de collectieve geheugen van Groenlanders.
“We hebben genoeg van de Denen”, zegt econoom Lars-Jørgen Kleist. “We zijn nooit gelijkwaardig behandeld.” Hij wijst erop dat Denemarken tot op de dag van vandaag besluiten neemt over Groenland en is van mening dat Groenlanders minder economische kansen hebben. “Denen maken binnen de overheid nog altijd de dienst uit en schuiven elkaar banen toe.”
Aviaq Kleist, die een cateringbedrijf in de hoofdstad Nuuk heeft, vindt dat Groenland het onafhankelijkheidsproces zo snel mogelijk in gang moet zetten. Volgens Aviaq hebben de Denen nog steeds veel vooroordelen over Groenlanders en zijn ze zich niet bewust van het dagelijks racisme. “We moeten als Groenlanders altijd maar dankbaar zijn aan de Denen, dat is een afschuwelijk gevoel.”
Ze beschrijft hoe ze in Denemarken te maken kreeg met racistische en denigrerende opmerkingen. Aviaq: “We horen steeds maar dat we dronkenlappen zijn en dat we niets kunnen. Ook de pesterige opmerkingen over rijden op ijsberen of wonen in iglo’s hebben we vaak genoeg gehoord.”
Beloftes van Trump
Aviaq Kleist stemt daarom op Naleraq, de partij die het onafhankelijkheidsproces meteen in gang wil zetten. Onderhandelingen over onafhankelijkheid zullen vooral gaan over de Deense subsidies, die nog altijd de helft van de Groenlandse begroting uitmaken. De belofte van de Amerikaanse president Trump, om “miljarden dollars in Groenland te investeren”, komt daarmee op een strategisch moment.
In de onderstaande video zie je waarom de Amerikaanse interesse in Groenland weer opleeft:
Veel Groenlanders hebben een langgekoesterde droom om onafhankelijk te worden en zelf te beslissen met wie ze zakendoen. Maar ze zijn verdeeld over de vraag hoe snel dat onafhankelijkheidsproces in gang moet worden gezet. “We zijn er economisch nog niet”, zegt Lars Petersen uit Nuuk. Hij is bezorgd dat het allemaal te snel gaat, zonder dat duidelijk is waar de Groenlanders van moeten leven.
De bedoeling is dat de mijnbouw en het toerisme worden uitgebreid, maar een concreet stappenplan met investeerders is er nog niet. Petersen: “Alle politici willen onafhankelijkheid van Denemarken. Maar ze moeten ook vertellen hoe we dat bereiken.” Volgens Petersen zal de levenskwaliteit sterk achteruitgaan als het onafhankelijkheidsproces na de verkiezingen meteen in gang wordt gezet.
“Mensen moeten zich realiseren dat uit het Deense koninkrijk stappen een prijs heeft. En politici moeten duidelijk vertellen wat die prijs precies is.” Toch is 40-jarige Petersen is ervan overtuigd dat Groenland uiteindelijk zelfstandig zal worden. “Natuurlijk willen we dat, ieder land heeft z’n nationale trots.”
