Een schilderij dat in 1974 uit het Nationaal Museum in de Poolse stad Gdansk werd gestolen, is teruggevonden in een museum in Gouda. Dat bevestigen Museum Gouda en kunstdetective Arthur Brand na berichtgeving van De Telegraaf.
Het is een schilderij van de Vlaming Pieter Brueghel de Jonge, zoon van kunstenaar Pieter Brueghel de Oude. Het werk heeft slechts een doorsnede van 17 centimeter en komt uit de 17de eeuw. Er staat een boerenvrouw afgebeeld met in de ene hand een emmer water en de andere hand gloeiende kolen. Het verbeeldt een oud spreekwoord dat je niemand kunt vertrouwen.
In 1944 kwam het schilderij in Gdansk. Hoewel het nooit met zekerheid te zeggen is, staat dit werk van Brueghel volgens Brand niet bekend als roofkunst. “Helemaal zeker weet je het natuurlijk nooit, maar het stond destijds niet als vermist opgegeven.”
Hoeveel het waard is, vindt Brand moeilijk te zeggen. “Sommige werken doen miljoenen, maar dit is een vrij klein werkje. Maar het is een Brueghel en staat op de lijst van meest gezochte stukken in Polen”, zegt hij.
Van de muur gevallen
Hoe Polen destijds erachter kwam dat het werk gestolen was, is bijna even opmerkelijk als de vondst zelf. “Een schoonmaker stootte per ongeluk het werk van de muur. Daardoor kwamen ze erachter dat het kunstwerk helemaal niet meer in de lijst zat, maar was vervangen door een uitknipsel met daarop een afbeelding van het schilderij.”
Via een tip werd Brand op het spoor gezet van het gestolen schilderij. Brand: “Ik werd gebeld door Vind Magazine, een tijdschrift over kunst en antiek. Een van de redacteuren had een artikel geschreven over het werk dat in Gouda hing en ontdekte daarbij dat een werk dat er heel erg op leek in 1974 in Polen gestolen was.” De kunstdetective wist dat Brueghel zes versies had gemaakt en moest zeker weten dat het om het gezochte stuk ging.
Te goeder trouw
Het Poolse museum stuurde archiefstukken op waardoor Brand met 100 procent zekerheid kon zeggen dat het om het gestolen werk ging. Museum Gouda had nietsvermoedend het schilderij in bruikleen voor een expositie. Volgens het museum stond het werk niet op een lijst van gestolen objecten die daarvoor wordt geraadpleegd.
Hoe het schilderij precies in Nederland is terechtgekomen, is onduidelijk. De huidige eigenaren uit Nederland hebben het geërfd. Het museum zegt dat het te goeder trouw heeft gehandeld bij het exposeren van het werk.
Brand vindt het aannemelijk dat het schilderij terugkeert naar Polen. “Uiteindelijk is het Pools cultureel erfgoed dat uit hun nationaal museum gestolen is.”
De Nederlandse politie onderzoekt de zaak, heeft het schilderij in bewaring en heeft contact met de Poolse autoriteiten. Polen heeft een rechtshulpverzoek ingediend om het werk terug te krijgen.
