De omstreden uitzettingen in de VS van meer dan 200 Venezolanen leiden tot geschokte reacties bij familieleden. Myrelis Casique López had te horen gekregen dat haar zoon zou worden uitgezet. Ze was er blij mee en keek ernaar uit om hem in Venezuela weer in haar armen te sluiten. Maar toen zag ze hem op televisiebeelden: geboeid en kaalgeschoren werd hij samen met tientallen anderen met groot machtsvertoon een gevangenis in El Salvador binnengeleid, op zo’n 2300 kilometer afstand.
“Dat is hem. Dat is hem”, zegt Casique tegen de BBC vanuit haar huis in een arme wijk in de Venezolaanse stad Maracay. Ze wijst op een foto waarop tientallen gevangenen in rijen zitten, hun handen en benen geketend. Ze herkent hem aan een tatoeage op zijn arm.
Ze is ervan overtuigd dat haar 24-jarige zoon Francisco José García Casique onschuldig is. Hij vertrok in 2019 uit Venezuela en sindsdien zag ze hem niet meer in levende lijve. De eerste jaren verbleef hij in Peru, in september 2023 stak hij volgens zijn moeder illegaal de grens met Amerika over.
Kapper met tatoeages
Volgens de Amerikaanse regering zijn de meer dan tweehonderd Venezolanen allemaal bendeleden, maar veel is onduidelijk. “Hij is geen crimineel, hij was een kapper”, zegt Casique. “Jammerlijk genoeg heeft hij tatoeages.” Op zijn lichaam zijn rozen en de namen van familieleden getatoeëerd; zijn moeder vermoedt dat hij daarom is vastgezet en uitgezet.
De Venezolanen werden dus niet naar hun thuisland gebracht, maar naar het Midden-Amerikaanse land El Salvador. Daar belandden ze in een “gevangenis voor terroristen” die speciaal gebouwd is voor bendeleden en zware criminelen. Vorige maand sloten de VS en El Salvador een overeenkomst over het uitzetten van migranten, ongeacht welke nationaliteit ze hebben.
Bekijk hier de propagandavideo die de Salvadoraanse president Bukele publiceerde:
Voor de uitzettingen maakte de regering gebruik van de Alien Enemies Act, een oorlogswet uit 1798 die pas drie keer is gebruikt. Burgerrechtenorganisatie ACLU had lucht gekregen van de deportaties en vocht die voor een aantal Venezolanen op de valreep nog aan. Een federale rechter in Washington verbood de uitzettingen daarop, maar desondanks landden er drie vliegtuigen met Venezolanen in El Salvador.
Het heeft geleid tot een flinke clash tussen de regering-Trump en rechters in de VS. Trump noemde de betreffende rechter, James Boasberg, op sociale media een “radicaal-linkse gek” die moet worden afgezet. Die kwalificaties brachten, hoogst uitzonderlijk, opperrechter John Roberts ertoe om het op te nemen voor zijn collega. Hij wees Trump erop dat het afzetten van rechters niet de manier is om juridische conflicten op te lossen. Roberts schreef dat het in de VS al meer dan twee eeuwen gebruikelijk is om dan juridisch beroep in te stellen.
Klokvormige tattoo
Ook Johanny Sánchez wist niet wat ze meemaakte toen ze erachter kwam dat haar man, Franco Caraballo, vanuit Texas was overgebracht naar de megagevangenis in El Salvador. Sánchez vertelt persbureau AP dat haar man geen bendelid is. Hij had een asielverzoek lopen en had zich volgens haar in februari nog gemeld bij de immigratiedienst voor een verplichte afspraak. Welk bendelid zou dat doen, zegt zijn vrouw.
“We hebben ons altijd aan de wet gehouden”, zegt Sánchez. Ook zij denkt dat tatoeages hem de das om hebben gedaan. Vanwege een klokvormige tattoo zouden de Amerikanen concluderen dat hij bij Tren de Aragua, een Venezolaanse bende, zit. Zijn vrouw zegt dat het een plaatje is om zijn dochters verjaardag te markeren. “We vluchtten uit Venezuela voor een betere toekomst. We hadden ons nooit kunnen voorstellen dat ons leven nog slechter zou worden.”
‘Er moet een fout zijn gemaakt’
De moeder van Mervin Yamarte (29) herkende haar zoon ook in de video die El Salvador vrijgaf. Ze vertelt de BBC dat haar zoon in 2023 de grens illegaal is overgestoken samen met drie vrienden. Hij werkte volgens haar in een tortilla-fabriek, soms twaalf uur per dag. “Op zondag speelde hij football met vrienden. Hij is een goede, nobele jonge man. Er moet een fout gemaakt zijn.”
De regering-Trump lijkt geen enkele twijfel te kennen dat de Venezolanen allemaal criminele bendeleden zijn. In de ogen van Stephen Miller, plaatsvervangend stafchef in het Witte Huis, “proberen ongekozen en schurkachtige rechters” de tweede termijn van Trump te ondermijnen. Tom Homan, verantwoordelijk voor het grensbeleid, liet optekenen dat het hem “niks kan schelen wat de rechters ervan vinden”.
Rechter Boasberg blijft intussen informatie opeisen van Trumps regering. Hij wil weten of zijn bevel om de uitzettingen te staken bewust is genegeerd. Ook wil hij kunnen vaststellen of de regering een oude wet heeft misbruikt om Venezolanen zonder enige juridische toetsing naar El Salvador te sturen.
