Europese waarden en wetten worden in Hongarije openlijk geschonden en de situatie verslechtert. Dat concludeert een missie van het Europees Parlement die in het land op bezoek is geweest.
Onder leiding van Tineke Strik, Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA, sprak de delegatie de afgelopen dagen onder andere met vertegenwoordigers van de lhbti-gemeenschap, journalisten en corruptiebestrijders. Hun verhalen stemmen somber.
De afvaardiging ontmoette ook vertegenwoordigers van de Hongaarse regering. Volgens een van de leden van de delegatie werden ze daarbij ‘agressief’ en ‘vijandig’ benaderd en was van de kant van de overheid sprake van “onbeschoft gedrag”.
Geen volwaardige democratie
Er zijn al lang grote zorgen over de manier waarop premier Orbán Hongarije bestuurt. Onder meer over grootschalige corruptie, het gebrek aan persvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechters, die niet gegarandeerd is in Hongarije. De Europese Commissie bevroor daarom al vele miljarden euro’s subsidie aan het land.
Ook spande de Commissie rechtszaken aan bij het Europese Hof van Justitie. Dat oordeelt met enige regelmaat dat Hongarije zich niet aan de Europese wetten houdt. Vorig jaar juni sprak het hof zelfs over ‘extreem ernstige schending’ van het Europese recht door de regering-Orbán.
Dat heeft ook gevolgen voor andere landen in de EU, bijvoorbeeld voor buitenlandse bedrijven die zakendoen met Hongarije. Maar de regering lapt uitspraken die haar niet bevallen aan haar laars, zegt de missie. In 2022 stelde het Europees Parlement al vast dat Hongarije geen volwaardige democratie meer is.
Hoewel Hongarije zich niet aan de EU-wetten houdt, kan het land niet uit de unie gezet worden, simpelweg omdat dat volgens de regels niet kan. In het uiterste geval kan een land wel zijn stemrecht kwijtraken. De procedure hiervoor startte in 2018, maar die heeft nog altijd niet voldoende steun van andere landen gekregen.
Wat er ook geprobeerd wordt, het leidt nog niet tot verbetering in Hongarije. Integendeel, de missie van het parlement ziet een trend van steeds ernstiger schendingen van de rechtstaat, bijvoorbeeld bij lhbti’ers.
Lhbti-demonstraties verboden
Uitgerekend op de eerste dag van het bezoek van Striks delegatie stemde het Hongaarse parlement in met het veranderen van de grondwet. Voortaan kunnen demonstraties van lhbti-organisaties verboden worden, en worden alleen nog de geslachten man en vrouw erkend. Ook kan van mensen met een dubbele nationaliteit het staatsburgerschap afgenomen worden.
In Boedapest hangen billboards waarop Tineke Strik samen met voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie afgebeeld wordt als Brusselse meelopers, die uit zijn op de vernietiging van Hongarije:
De missie vraagt de Europese Commissie om spoedmaatregelen tegen de verandering van de grondwet bij het Europese Hof “omdat we geen jaren kunnen wachten.” Zaken bij het hof duren vaak lang.
Deze nieuwe koers van ‘Hongarije-isolatie’ smaakt naar meer. Website Politico schreef deze week dat gekeken wordt naar het ‘Orbánproof’ maken van Europese sancties tegen Rusland.
En er is nóg iets veranderd. Politiek tegenstander Péter Magyar zaagt aan Orbáns stoelpoten. Volgend voorjaar zijn er parlementsverkiezingen, peilingen laten een voorsprong zien voor de oppositie. Magyar, nu Europarlementariër voor de christendemocraten, belooft Hongarije weer volwaardig lid van de EU te maken als hij wint.
Touwtjes stevig in handen
Orbán staat binnenlands dus onder druk, maar heeft voor nu de touwtjes nog stevig in handen. Zijn partij moet niets hebben van de Brusselse missie, die vooringenomen zou zijn. En dus prijkt het gezicht van Tineke Strik op billboards in Boedapest. Samen met onder meer voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie is ze afgebeeld als tegenstander van Hongarije.
“We waren voorbereid op persoonlijke aanvallen”, vertelt Strik. “In de media die in handen zijn van Orbán trekt ons bezoek veel aandacht. Wij horen dezelfde termen als de oppositie en de maatschappelijke organisaties. We zijn stinkdieren, parasieten, dat soort woorden. Natuurlijk is dat niet fijn voor ons, maar het is goed om je te realiseren dat dit voor mensen die in Hongarije de democratie proberen te beschermen dagelijkse kost is.”
