Een kleine 90 jaar na de oorspronkelijke film gaat vandaag de liveaction versie van Sneeuwwitje in Nederland in première. Het is een van Disneys oudste en populairste sprookjes, en al sinds het begin van de productie wordt de film omgeven door controverse.
Disney besloot zelfs de wereldwijde première, afgelopen zaterdag, klein te houden. Wat is er aan de hand, en wat zit er achter deze kritiek?
Om te beginnen wordt Sneeuwwitje, de sprookjesprinses met “haren zo zwart als ebbenhout en een huid zo wit als sneeuw”, gespeeld door de Amerikaans-Colombiaanse actrice Rachel Zegler. Dat een actrice met een latino achtergrond een karakter speelt met een “huid zo wit als sneeuw” schoot rechts-conservatieve commentatoren in het verkeerde keelgat.
Achterhaald
De kritiek nam toe toen Zegler zich in 2023 uitsprak over de in haar ogen achterhaalde vertelling van het sprookje, waarin Sneeuwwitje als schoonmaakster aan het werk gaat bij de zeven dwergen en in haar slaap wordt wakker gekust door een prins. “Het is geen 1937 meer”, zei Zegler. “Ze wordt niet gered door een prins en droomt niet van ware liefde. Ze droomt ervan de leider te worden die in haar zit.”
Deze uitspraken gingen viraal op sociale media. Critici stelden dat Zegler geen respect had voor het eeuwenoude verhaal, in de 19de eeuw opgetekend door de Duitse gebroeders Grimm.
Bekijk hier de trailer van de film:
Filmwetenschapper Dan Hassler-Forest ziet in de hoogoplopende emoties rond de film een terugkerend verschijnsel. Toen Disney in 2022 aankondigde dat een zwarte actrice Ariël zou spelen in de remake van De Kleine Zeemeermin, bracht dat ook een golf van verontwaardigde reacties teweeg. “Mensen voelden zich verraden”, aldus Hassler-Forest. “Zoiets gebeurt nu ook.”
Van wieg tot graf
Volgens de filmwetenschapper komt dit soort kritiek doorgaans van twee verschillende groepen. “De eerste is een online extreemrechts trollenleger dat elke progressieve verandering als een aanval ziet. Als deze groep zegt: feminisme is een bedreiging voor onze waarden, krijg je niet veel mensen mee. Als ze zeggen: het feminisme verpest Disneyverhalen omdat alles tegenwoordig woke moet zijn, heb je meer slagkracht.”
De andere groep critici bestaat volgens Hassler-Forest uit fanatieke Disneyfans die niet willen dat de sprookjes waar zij mee zijn opgegroeid, worden aangepast. “Disney heeft in de laatste twintig jaar een zogenoemde wieg tot graf-strategie ontplooid. Disney komt binnen in het leven van een kind nog voordat het kan lopen en praten en gaat daarna nooit meer weg. Dan krijg je dus ook een groep die fanatiek vasthoudt aan de oorspronkelijke producten.”
Zeven dwergen
Maar de controverse rondom de film gaat verder. Game of Thrones-acteur Peter Dinklage uitte al in 2022 zijn bedenkingen bij de onveranderde rol van de zeven dwergen in de remake. “Ik was verrast toen ze vol trots een Latina actrice als Sneeuwwitje aankondigden, maar ze vast bleken te houden aan de zeven dwergen”, zei Dinklage. “Dat slaat nergens op. Aan de ene kant ben je progressief, maar je vertelt nog steeds dat achterlijk ouderwetse verhaal over zeven dwergen in een grot?”
Na zijn opmerkingen ging Disney in gesprek met mensen met dwerggroei, waarna werd besloten de dwergen om te dopen tot ‘magische wezens’ – die er nagenoeg hetzelfde uitzagen als in de tekenfilm – en ze te animeren met de computer. Ook deze beslissing kwam Disney op kritiek te staan, dit keer van de Amerikaanse acteur Dylan Postl, net als Dinklage geboren met dwerggroei. Hij stelt dat er op deze manier geen rollen overblijven voor acteurs zoals hij.
“Als het gaat om representatie in de media, zou het juist heel goed zijn als deze ondervertegenwoordigde groep een rol krijgt”, zegt communicatiewetenschapper Serena Daalmans, gespecialiseerd in representatie van minderheidsgroepen in de media. Ze verwijst naar de woorden van Postl: “Als het verhaal problematisch is, verander dan het verhaal, maar niet de personages.”
Conflict Israël
Tot slot zijn er nog de tegengestelde politieke opvattingen van hoofdrolspeler Zegler en haar tegenspeler, de Israëlische actrice Gal Gadot die in de film in de huid kruipt van de koningin. Gadot is een uitgesproken medestander van Israël, terwijl Zegler openlijk de Palestijnen steunt.
Al met al verliep de aanloop naar de film allesbehalve soepel, waardoor Disney besloot de wereldpremière afgelopen zaterdag kleiner aan te pakken. De rode loper ging uit, maar de Amerikaanse mediagigant toonde de film alleen aan een select groepje fotografen en journalisten.
Het advies van filmwetenschapper Hassler-Forest aan Disney: stop met het opnieuw uitbrengen van sprookjes die hun houdbaarheidsdatum ruimschoots hebben overschreden. “De succesformule in Hollywood is: maak iets dat de mensen al kennen. Dan verdien je geld. Maar je kunt ook nieuwe films maken die beter passen bij deze tijd, zoals Frozen.”
Afgelopen weekend mocht een aantal Nederlandse kinderen de film als eerste zien. Die genoten ervan:
