Coalitiepartij NSC wil dat werkenden en gepensioneerden individueel bezwaar kunnen maken tegen de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel. In de Eerste Kamer bestaat er voor dit idee vooralsnog geen meerderheid. In de Tweede Kamer, waar het voorstel morgen wordt besproken, neemt de steun toe. De pensioenwereld is fel tegen.
Wat staat er op het spel? Vijf vragen over wat wordt genoemd individueel bezwaarrecht.
Een nieuwe pensioenstelsel. Wat gebeurt er ook al weer?
Twee jaar geleden werd de Wet toekomst pensioenen aangenomen. Uiterlijk per 2028 stappen de 150 pensioenfondsen over naar het nieuwe pensioenstelsel. De grote, collectieve pensioenpotten van de fondsen worden opgeknipt in persoonlijke pensioenpotjes van de deelnemers.
Daarnaast wordt de maandelijkse pensioenuitkering straks sterker afhankelijk van de beleggingsprestaties van het fonds. Gaat het goed met de beleggingen, dan kan de pensioenuitkering makkelijker omhoog. Gaat het slechter, dan zal de uitkering niet of minder stijgen.
Begin dit jaar zijn de eerste drie fondsen overgestapt. De meeste fondsen stappen over per 2026 of 2027. Een deel van de fondsen stapt niet over, maar zal er dan ook geen nieuwe deelnemers meer bij krijgen.
Wat wil NSC?
Juist die rendementsschommelingen kunnen deelnemers in hun bestaanszekerheid raken, denkt NSC-pensioenwoordvoerder Agnes Joseph. Daarom wil ze meer inspraak voor de deelnemers.
Eerst wilde NSC een referendum: een meerderheid van de deelnemers van een fonds moest dan bepalen of de overstap naar het nieuwe stelsel werd gemaakt. De Raad van State, de DNB en het ministerie van Sociale Zaken waren zeer kritisch en ontraadden dit plan.
Nu komt NSC met individueel bezwaarrecht. “Met ons voorstel herstellen wij het recht van individueel bezwaar voor mensen van wie het pensioen is,” zegt Agnes Joseph. Volgens dit plan kiest iemand zelf voor overstap naar het nieuwe stelsel of blijven in het oude.
Als een pensioenfonds toch geen bezwaarrecht geeft, dan moet het alsnog een referendum uitschreven onder de leden, zo wil NSC.
Is er nu dan geen inspraak?
Het klopt dat werkenden en gepensioneerden nu niet zelf bepalen of ze overstappen naar het nieuwe pensioenstelsel.
Wel kunnen zij via de vakbond invloed uitoefenen. De bonden moeten het namelijk samen met de werkgevers eens worden over het eerlijk verdelen van de grote pot pensioengeld over de verschillende generaties binnen het fonds.
Ook hebben De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de taak om de belangen van deelnemers te beschermen. DNB berekent of het geld eerlijk verdeeld is en toetst of alle leeftijdscategorieën krijgen waar ze recht op hebben. AFM kijkt of de deelnemers tijdig en volledig zijn geïnformeerd.
Hoe kijken de pensioenfondsen naar het idee?
De pensioenfondsen zijn fel gekant tegen individueel bezwaarrecht. De koepel van pensioenfondsen, de Pensioenfederatie, spreekt van de “de bijl aan de wortel” van de Wet toekomst pensioenen.
Volgens de federatie gaat het plan in tegen het principe van solidariteit en collectiviteit als een deelnemers zelf mag kiezen voor het ene of andere systeem. Daarbij zou uitvoering van het plan neerkomen op “onbehoorlijk bestuur” omdat de Wet toekomst pensioenen met brede maatschappelijke steun is aangenomen en omdat de uitvoering al in volle gang is.
Ook waarschuwen de fondsen voor een ingewikkelde administratie. Ook als maar één deelnemer bezwaar zou maken tegen de overstap, zou dat de pensioenfondsen er al toe dwingen om er een tweede administratie op na te houden: één voor de overstappers en één voor de achterblijvers.
Dat is geen probleem, stelt NSC-Kamerlid Joseph. “Ook nu hebben pensioenfondsen te maken met uitzonderingen omdat verschillende deelnemers onder verschillende regelingen vallen.”
Daarnaast kun je bezwaarmakers de mogelijkheid bieden om hun pensioenvermogen bij een ander fonds onder te brengen. Joseph wijst erop dat er constant waardeoverdracht plaatsvindt van het ene naar het andere fonds.
Komt het bezwaarrecht er echt?
De parlementaire steun voor het voorstel lijkt toe te nemen. Naast BBB steunt nu ook de PVV het idee van NSC. Een aantal andere kleine partijen ziet er ook wel wat in. Of het plan door de Tweede Kamer komt, lijkt met name af te hangen van de Partij voor de Dieren of DENK.
NSC-minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) ontraadt het voorstel van zijn eigen partij. Hij krijgt bijval van coalitiepartij VVD, een van de voorstanders van het nieuwe pensioenstelsel.
In de Eerste Kamer krijgt het NSC-plan vooralsnog onvoldoende steun. De PVV is hier veel minder groot en NSC heeft er geen zetels. Instemming van de Eerste Kamer is noodzakelijk om het voorstel er uiteindelijk door te krijgen.
