De Portugese regering heeft een vertrouwensstemming in het parlement verloren, waardoor er waarschijnlijk vervroegde verkiezingen zullen plaatsvinden. Het parlement verwierp een motie van vertrouwen; 142 leden zegden hun vertrouwen in het kabinet op, 88 gaven te kennen wel verder te willen.
Een jaar geleden won de sociaaldemocratische partij (PSD) van Luís Montenegro nipt de verkiezingen. De centrumrechtse Democratische Alliantie, bestaande uit onder andere PSD, kreeg de meeste stemmen.
Met een minderheidskabinet (80 zetels steun) besloot Montenegro een maand later te gaan regeren. Dat heeft hij uiteindelijk nog geen jaar kunnen doen: na elf maanden valt nu waarschijnlijk het doek. Volgens president Rebelo de Sousa zijn nieuwe verkiezingen onvermijdelijk.
Premier Montenegro zegt verdrietig en teleurgesteld te zijn. “We hebben tot het laatste moment koste wat kost geprobeerd te voorkomen dat er vervroegde verkiezingen worden uitgeschreven”, zei premier Montenegro aan het eind van het urenlange debat in het parlement.
Al weken discussie
De premier kwam in opspraak wegens vermeende corruptie. In 2021 zette hij het bedrijf Spinumvia op, een adviesbureau voor gegevensbescherming. Een jaar later werd het bedrijf op naam van zijn vrouw en kinderen gezet. Maar volgens de oppositie zou Montenegro nog altijd van het bedrijf profiteren. Want volgens de Portugese wet ben je gemeenschappelijk eigenaar van alle eigendommen die je na je huwelijk verwerft.
Al weken wordt hierover in het parlement gediscussieerd. Montenegro kreeg de kans om zich te verantwoorden, maar hield vol niet fout te zitten. “Ik heb geen enkele misdaad begaan en ik heb ook geen ethische fout gemaakt”, zei de premier. Door zijn houding begon de oppositie juist meer tegengas te geven. Uiteindelijk gaf de premier zelf aan een motie van vertrouwen te willen. Daar stemde de regering vorige week mee in.
Vlak daarna gaven het radicaal-rechtse Chega (49 zetels) en de socialistische partij PS (78 zetels) aan dat zij tegen de regering zouden gaan stemmen. Samen hebben deze twee partijen een ruime meerderheid en dus wordt er al bijna een week gesproken over nieuwe verkiezingen. Waarschijnlijk worden deze tussen 11 en 18 mei gehouden. Dat zouden dan de derde verkiezingen in zo’n drie jaar tijd tijd.
Corruptie en schandalen
Ook Montenegro’s voorganger António Costa, tegenwoordig voorzitter van de Europese Raad, trad in 2023 voortijdig af als premier van Portugal. De socialist was betrokken hij een politieonderzoek naar mogelijke corruptie bij verschillende groene projecten. Het onderzoek naar die zaken loopt nog.
Afgaand op de peilingen van afgelopen maand, is er sinds de verkiezingen van vorig jaar weinig veranderd. Volgens die cijfers zou de partij van de Montenegro net iets meer zetels krijgen dan de socialistische partij PS en komt Chega op de derde plaats. Montenegro heeft al gezegd dat hij zich bij nieuwe verkiezingen weer verkiesbaar wil stellen.
Koffers stelen
Het radicaal-rechtse Chega groeide de afgelopen jaren hard en behaalde sinds de oprichting in 2019 bij elke verkiezingen steeds meer stemmen. Of ze daar bij de komende verkiezingen ook op kunnen rekenen is de vraag. De afgelopen maanden viel de partij van het ene in het andere schandaal.
Zo bleek een regionale politicus een 15-jarige jongen te hebben betaald voor orale seks. Een andere politicus is door de politie betrapt op het stelen van koffers van bagagebanden op verschillende vliegvelden.
Volgens Portugese media verkocht hij de spullen uit de koffers online. Hij werd direct afgestraft door zijn partijgenoten, maar de vraag is of de kiezer dit soort schandalen gaat meenemen in hun overwegingen bij de stembus.
