De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft getwijfeld of ze tijdens de coronapandemie de avondklok moest handhaven. “Ik vond dat een disproportionele maatregel, die met name jongeren en alleenstaanden raakte”, zei ze gisteravond bij stadsomroep AT5, tijdens een terugblik op de coronacrisis. “Ik vond hem onverantwoord.”
Het is nu vijf jaar geleden dat Halsema tijdens een persconferentie de eerste coronabesmetting in Amsterdam bekendmaakte. De overheid kwam met een reeks van maatregelen om te voorkomen dat het virus zich verspreidde.
Het ging om een samenscholingsverbod, anderhalve meter afstand houden, gedwongen sluiting van winkels, scholen en theaters en – drie maanden lang in 2021 – een avondklok. Het was voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog dat Nederlanders ’s avonds en ’s nachts, uitzonderingen daargelaten, niet buiten mochten komen.
Binnenskamers
Zoals bij elke maatregel staat of valt die bij de handhaving. En wat de avondklok betreft, twijfelde Halsema. “En ik heb dat binnenskamers ook behoorlijk luid duidelijk gemaakt”, aldus de burgemeester.
Toch besloot Halsema zich niet openlijk van de maatregel af te keren. “Het is nogal wat als je als lokaal bestuurder het nationaal gezag terzijde schuift. Je geeft ook het verkeerde voorbeeld. Omdat je tegelijkertijd wil dat de mensen de wet volgen”, zegt ze.
“Daar kwam nog bij dat de legitimatie van de maatregelen eigenlijk al zo ter discussie stond dat ik het ook echt niet verantwoord vond het nationaal gezag vanuit het lokaal gezag te ondermijnen.”
Uurtje later
De avondklok in Nederland werd ingesteld op zaterdag 23 januari 2021, en was toen van 21.00 tot 04.30 uur van kracht. Op 31 maart 2021 bij het begin van de zomertijd begon de avondklok een uurtje later. Op 28 april 2021 kwam een eind aan de maatregel.
In meer dan tien steden, waaronder Amsterdam, vonden betogingen plaats tegen de maatregel. In een aantal gevallen ontstonden daarbij hevige rellen. Halsema liet op het Museumplein de politie ingrijpen.
“Dat heb ik echt heel ingewikkeld gevonden”, zegt ze nu. “We gebruikten de waterwerper, daar zetten we geen harde straal op, maar we sproeiden, in de hoop dat mensen dan weg zouden gaan.”
Of de avondklok effect heeft gehad op het aantal besmettingen is nooit duidelijk gebleken. Toenmalig voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg zei destijds bij het RTL-programma Beau: “Als je kijkt naar het beloop van de ziekenhuisopnames in de tijd, zagen we zowel bij de invoering van de avondklok als bij het opschuiven geen enkel effect.”
